اگر خودروی شما باتری زود تمام می‌ کند و زود به زود حتی در چند ساعت باتری خالی می‌ شود باید این را بدانید که ممکن است یک یا چند تا از اجزای خودرو در حال مصرف نا‌ به‌ جای باتری هستند و برق دزدی انجام می‌ شود.

نقش باتری در خودرو چیست و چگونه عمل می‌ کند؟ وظیفه باتری تامین و جریان برق مورد نیاز خودرو است. باتری در خودرو به این صورت عمل می‌ کنند که وقتی شما خودرو را خاموش می‌کنید و سویچ را در حالت Off قرار می‌ دهید، در واقع اتصال از سمت باتری هنوز قطع نشده و هنوز اجزایی هستند که از باتری استفاده می‌ کنند، اما در این حالت سیستم احتراق خودرو جریان برق را از خودرو قطع می‌ کند.

در واقع برای روشن ماندن ساعت خودرو، رادیو، دزدگیر، قفل مرکزی و… خودرو نیاز به برق دارد که این نیاز از طریق برق طبیعی برطرف می‌ گردد پس باتری این امکان را دارد که انرژی این اجزا را که چیزی حدود چند میلی‌آمپر نیست را بتواند تامین کند.

برق دزدی ماشین
مقدار مصرف طبیعی باتری در خودروهای جدی و قدیمی متفاوت است، در خودروهای جدید حدود ۵۰ تا ۸۰ میلی آمپر و در خودروهای قدیمی کمتر از ۵۰ آمپر مقدار طبیعی تخلیه باتری می‌باشد. اگر از این مقدار بیشتر باتری مصرف شود برق دزدی به حساب می‌آید و حتما باید خودرو را به مکانیک نشان دهید.

برقی دزدی دلایل متعددی دارد که یکی از آن ها ممکن است وجود اشکال در سیستم الکتریکی ماشین مانند کویل و شمع باشد. حال کویل چیست؟

کویل نوعی سیم‌ پیچی القایی می‌ باشد که برای تولید جریان برق با ولتاژ بالا و کمک به جرقه زدن شمع، در سیستم احتراق خودرو استفاده می‌شود. وایر شمع وظیفه انتقال این برق از کویل به سر شمع را به عهده دارد.

همانطور که گفتیم وجود اشکال در کویل و وایر شمع و همینطور وجود اشکال در فیوزها از شایع‌ترین علت‌های تخلیه باتری خودرو می‌باشند که تحت عنوان برق دزدی انجام می‌شود. وجود این خرابی‌ها درصورت ندانستن می‌تواند یک شب تا صبح کل باتری را تخلیه کند به طوری که صبح هرچقدر شما استارت بزنید خودرو روشن نشود.

توجه داشته باشید که مرز ۸۵ میلی‌آمپر در خودروهای جدید به مرور زمان در عمر و عملکرد باتری می‌تواند تاثیر منفی بگذارد. پس به یاد داشته باشید که شارژ و نگهداری باتری طوری استفاده گردد که به زیر ۱۲.۴ ولت نرسد زیرا در این حالت وقتی که ولتاژ به ۱۲.۴ می‌رسد، باتری به مرور شروع به خوردگی و سولفاته شدن می‌کند.

چطور بفهمیم برق دزدی ماشین از کجاست؟
همانطور که به آن اشاره کردیم در ابتدا باید بفهمیم که کدام اجزا در حال استفاده بی‌رویه و برق دزدی خودرو می‌باشد و پس از اینکه تشخیص دادید و مشکل را بررسی کردید، حال زمان آن است که بعد پیدا کردن علت برای رفع کردن آن اقدام نمایید.

احتمال برق دزدی در کدام قطعات از همه بیشتر است؟
برق دزدی خودرو ممکن است به دلایل متعددی اتفاق بی‌ افتد، که برخی از این علت ها بسیار ساده است و خودتان ممکن است متوجه آن شوید و بتوانید مشکل را رفع کنید اما در بعضی مواقع بهتر است به مکانیک مراجعه کرده و جهت تعمیر برق دزدی اقدام نمایید.

در خودرو معمولا بیشترین اجزایی که برق دزدی از جانب آن ها اتفاق می‌افتد رادیو، سیستم پخش خودرو، دزدگیر، کویل، وایرهای شمع و سیستم قفل مرکزی است.

روش‌های تشخیص برق دزدی ماشین
برای تشخیص برق دزدی ۳ روش عمومی وجود دارد که عبارت‌اند از:

• استفاده از لامپ
• تست تخلیه باتری از نظر آمپراژ
• تست تخلیه باتری از نظر افت ولتاژ

ابتدا قبل از هر اقدامی باید برای آزمایش آماده شوید و به ترتیب زیر عمل کنید:

مرحله اول: آماده‌شدن برای آزمایش

• قبل از هر کاری تمام دستگاه‌های جانبی را از خودرو جدا کرده و مطمئن شوید هیچ وسیله الکتریکی‌ روشن نیست. اجزایی مانند رادیو، کولر، چراغ‌ها، برف‌پاک‌کن و…را هم خاموش کنید.
• خودرو را خاموش کرده و سوییچ را بردارید.
• نباید هیچ یک از مدارها فعال باشد پس درب صندوق عقب و درب‌های خودرو را ببندید.
• همه کابل‌ها حتی دستگاه موقعیت‌یاب (جی‌پی‌اس) و شارژر را نیز جدا کنید.
• به دلیل اینکه دارید با باتری کار می‌کنید بهتر است نکات ایمنی را رعایت کنید، اگر جواهرات دارید در بیاورید و دستکش عایق‌دار بپوشید.
• حتما به این نکته توجه کنید که این کار را در نزدیکی شعله یا مواد منفجر به هیچ عنوان انجام ندهید و حتما در محیط اطراف باید تهویه مناسب وجود داشته باشد.
• باید اطمینان داشته باشید که باتری به طور کامل شارژ دارد در غیر این صورت اگر باتری کهنه و خراب است باید آن را عوض کنید. در واقع باید باتری سالم و بدون ایراد باشد تا بتوان علت برق دزدی خودرو را پیدا کرد.

مرحله دوم: جدا کردن باتری

• در این مرحله شما باید کابل منفی را از پایانه منفی باتری جدا کنید. در واقع امکان کار با دوتا پایانه وجود دارد، اما اگر شما پایانه مثبت را جدا کنید امکان اینکه به شکل تصادفی یک اتصال کوتاه در مدار اتفاق بی‌افتد وجود دارد.

روش اول: استفاده از لامپ
در این روش شما به یک لامپ ۲ ولتی که با جریان ۲ یا ۳ آمپر کار کند نیاز دارید. همچنین به یک تکه سیم دو رشته‌ ای نازک مخصوص لامپ های کوچک هم نیاز دارید البته این کار بدون سیم هم امکان پذیر است اما راحت‌ تر است که با سیم کار کنید.

حال با استفاده از چسب برق، یک سر سیم مثبت را به ته سربی لامپ بچسبانید (این سیم معمولا روکش سفید دارد) و سر دیگر را با چسب روی پایانه مثبت لامپ بچسبانید.

حال یک سر سیم منفی را (که روکش مشکی دارد) به بدنه سرپیچ لامپ بچسبانید و سر دیگر را رها بگذارید. حالا سیم منفی که یک سرآن آزاد است را روی پایانه منفی باتری بزنید. در این حالت اگر لامپ کاملا روشن شود یعنی ماشین برق دزدی دارد.

در این روش فقط نشان می‌دهد که ماشین برق دزدی دارد یا خیر اما مشخص نمی‌شود که کدام قسمت از خودرو برق دزدی انجام می‌شود پس روش کارآمدی نیست.

روش دوم: تست و آزمایش تخلیه باتری از نظر شدت جریان (آمپراژ)
در این روش به طور دقیق‌ تر عمل می‌کنیم، ابتدا باید تمام مدارهای الکتریکی را مورد بررسی قرار دهیم و سپس ببینیم که کدام یک از آنها با وجود خاموش بود هنوز در حال استفاده از باتری هستند.

البته نیازی نیست که مدار مربوط به برخی از اجزا خودرو مثل ساعت یا استریوی خودرو را چک کنید چون پس خاموش کردن خودرو این اجزا همچنان روشن می‌ مانند و جریان برقی که از آن ها می‌ گذرد و استفاده می‌ کنند بسیار ناچیز است.

حال برای شروع، کابل منفی که مشکی می‌ باشد و روی باتری با علامت (-) مشخص است را از پایانه منفی جداکنید. حالا پراب (میله اتصال) مشکی آمپر متر / مولتی‌ متر را به سر باتری منفی وصل کنید.

در این حالت پراب قرمز دستگاه را که جدا کردید به پایانه کابل باتری وصل کنید. فقط لازم است سر میله را به حلقه فلزی کابل منفی باتری اتصال دهید.

در ادامه سوکت پراب مشکی که در کنار آن کلمه com نوشته شده را به ورودی وصل کرده و سوکت پراب قرمز را به بالاترین ورودی آمپر که در کنار آن کلمه Max نوشته شده و معمولا ۲۰ آمپر است وصل کنید. حالا مولتی متر را روشن کنید در این حالت باید روی صفحه نمایش عدد صفر آمپر نمایش داده شود.

حالا کلید سلکتور را چندین بار روی یک شماره پایین تر بچرخانید و این عمل را تا زمانی تکرار کنید که حضور جریان برق را تشخیص دهید. اگر ماشین برق دزدی نداشته باشد، این عدد به بالای ۵۰ میلی‌آمپر نمی‌رسد.

اگر جریان بیشتر از این آمپر باشد، به این معنا است که در یک یا چند مدار الکتریکی اختلال وجود دارد. در این قسمت برای بررسی مدارها باید با فیوزها کار کنید. در این قسمت با استفاده از یک جفت گیره پلاستیکی پراب‌ های مولتی‌متر را روی باتری ثابت نگه‌ دارید.

نکته: به این موضوع حتما توجه داشته باشید، زمانی ‌که مولتی‌متر به‌شکل سری به باتری وصل است، تحت هیچ شرایطی نباید موتور خودرو، رادیو، بخاری یا هر چیز دیگری روشن شود یا حتی درب خودرو را باز کنید. این کار ممکن است مولتی‌متر را منفجر کند و بسیار خطرناک می‌باشد.

حالا بعد از انجام کارهای گفته شده برای پیدا کردن مدار خراب، باید از جعبه فیوز زیر کاپوت شروع کنید. در این حالت دونه دونه فیوزها را به استفاده از یک گیره بیرون کشیده و در هر بار مولتی‌متر را چک کنید و دوباره فیوز را سرجای خود نصب کنید و این کار را برای فیوز بعدی تکرار کنید.

بیرون کشیدن فیوز را تا زمانی ادامه دهید که عدد آمپر به زیر حد نرمال برسد در این زمان آن مدار خراب است.

نکته: به این موضوع توجه داشته باشید که ممکن است در هر بار کشیدن هر فیوز، عدد مولتی‌متر چند میلی‌آمپر افت کند. که این امر مهم نیست ما به دنبال افت اعدادی بیشتر از ۳.۰۳ تا ۰.۰۳ هستیم.

اگر در خودروی شما زیر داشبورد سمت راننده و یا سمت مسافر جعبه فیوز قرار دارد، باید آن ها را نیز چک کنید اما ابتدا باید به دلایل گفته شده مولتی‌ متر را از باتری جدا کرده و درب طرف راننده را باز کنید و سپس از یک گیره یا وسیله‌ ای مشابه آن برای باز نگه داشتن درب استفاده کنید زیرا زمان آزمایش با این جعبه‌ فیوزها کار داریم و اگر درب‌ ها را باز و بسته کنیم مدام باید مولتی‌ متر را جدا کنیم، در غیر این صورت ممکن است انفجار رخ دهد پس همین کار را نیز برای درب سمت مسافر هم تکرار کنید.

با توجه به مراحلی که برای جدا کردن فیوزها توضیح دادیم این مراحل را در اینجا نیز تکرار کنید اما بهتر است برای راحتی و نمایش بهتر مولتی‌ متر را روی شیشه جلو وصل کنید تا با هر فیوزی که بیرون می‌کشید بتوانید به راحتی اعداد را مشاهده کنید.

برای اینکه به راحتی بفهمید که کدام وسیله دارد برق بی‌ رویه مصرف کرده و برق دزدی می‌ کند روی درب جعبه‌ فیوزها، تمام اطلاعات مربوط به مدارها و ابزارهای جانبی مختلف مانند رادیو، چراغ‌ها و… نوشته شده است به این ترتیب راحت می‌ توان برق دزدی را تشخیص داد.

در ضمن شما می‌توانید در کتابچه راهنمای خودرو که نمودار سیم‌ کشی هر مدار هم رسم شده است کمک بگیرید و با استفاده از آن بفهمید کدام بخش مشکل دارد.

روش سوم: تست و آزمایش تخلیه باتری از نظر افت ولتاژ
روش دوم یا همان روش آمپراژ بسیار محبوب و کارآمد است، اما این روش معمولا بیشتر در خودروهای قدمی به کار رفته می‌شود و در خودروهای جدید معمولا از این روش استفاده نمی‌ کنند، زیرا خودروهای قدیمی به یک یا دو واحد کامپیوتری مجهز هستند اما در خودروهای جدید تعداد این واحدهای کنترلی بیشتر بوده و برای خاموش شدن کل این واحدها باید ۳۰ دقیقه صبر کرد.

با این حال باز امکان دارد که در هنگام تست و آزمایش یک سری از واحدها به صورت خودکار و اتفاقی فعال شوند.

یا ممکن است در شرایطی که یکی از واحدها در حال تخلیه باتری است، وقتی شما برای تست آمپراژ باتری را که قطع می‌کنید باعث شود تا آن واحد نیز خاموش گردد و دیگر نمی‌توانید برق دزدی را پیدا کنید، زیرا در این حالت آن واحد ریست (تنظیم مجدد) می‌شود.

حالا در این روش سوم با آزمایش افت ولتاژ دیگر این اتفاقات نخواهد افتاد و دیگر نگران واحدهای کامپیوتری نباشید، این روش برای تمام خودروها چه قدیمی و چه جدید کاربرد دارد.

در این آزمایش برای اینکه پراب‌های مولتی‌متر شما بتوانند به خوبی با دو نقطه کوچک پشت هر فیوز تماس پیدا کنند، باید نوک تیز داشته باشند در غیر این صورت امکان دارد خوانش اشتباه انجام دهید.

عملکرد این آزمایش به این صورت است: افت ولتاژ را که به‌ دلیل افزایش مقاومت ناشی از گرمای جریان الکتریکی در یک مدار ایجاد می‌شود به شما نشان می‌دهد.

نکته: برای اینکه بفهمید چقدر زمان برای خاموش شدن تمام واحدها وجود دارد بهتر است کتابچه راهنمای خودرو را کامل بخوانید که بدانید دقیقا چقدر باید منتظر بمانید. (معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است، اما در برخی از اتومبیل‌ها به ۸ ساعت زمان نیز نیاز است)

حالا مولتی‌متر را روی مقیاس میلی‌ولت تنظیم کرده و روشن کنید.

ابتدا دو نقطه تست پشت هر فیوز را با سر نوک‌تیز پراب‌های مولتی‌متر تماس بدهید (فیوزها را خارج نکنید) و به صفحه‌‌نمایش نگاه کنید، برای امتحان بهتر است به عنوان مرجع اول از افت ولتاژ در فیوزهای مرتبط به مدارهای ساعت و یا استریو و بخش های کامپیوتری که مصرف کمی از جریان برق را دارند از عدد آنها استفاده کنید .

حالا این عملیات را برای فیوزهای زیر داشبورد و زیر کاپوت هم پیاده کنید، اگر در هر جا افت ولتاژ اتفاق افتاد باید بدانید که آن قسمت مصرف بی‌رویه برق داشته و آن قطعه در حال برق دزدی می‌باشد اما اگر هیچ مداری در حال برق دزدی نباشد افت ولتاژ بر روی صفر میلی‌ولت خواهد ماند.

حالا که متوجه شدید مشکل از کدام قطعه می‌باشد بهتر است برای رفع مشکل به مکانیک مراجعه کنید تا اشکال را برطرف کند، زیرا ممکن است که احتیاج باشد قطعه‌ و سیمی عوض یا تعمیر گردد و این کار شما نمی‌باشد.