تصور کنید به خاطر امری ضروری پشت فرمان نشسته‌اید ولی ناگهان متوجه می‌شوید باتری خودرو خوابیده است و استارت نمی‌خورد؛ اما چرا باتری ماشین از کار می‌افتد و برای حل این مشکل چه راهکارهایی وجود دارد؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم اما بهتر است قبل از آن کمی با خود باتری خودرو و وظیفه آن آشنا شویم. باتری خودرو یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم برقی آن به شمار می‌رود و از جمله وظایف آن می‌توان به تأمین انرژی و برق لازم جهت استارت زدن، تأمین انرژی لازم برای روشن شدن چراغ‌ها، سیستم صوتی، بخاری و… اشاره کرد. به همین خاطر باتری نقشی حیاتی در عملکرد صحیح وسیله نقلیه ایفا می‌کند و درصورتی‌که ماشین باتری خوابید مشکلات زیادی وجود خواهد داشت. از طرف دیگر با افزایش قیمت خودرو شاهد رشد قیمت قطعاتی همچون باتری هستیم بنابراین نگهداری از این قطعه مهم الزامی خواهد بود.
چرا باتری ماشین از کار می‌افتد؟
در ادامه به مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شوند باتری ماشین بخوابد اشاره می‌کنیم:
خطای انسانی
یکی از دلایل رایجی که باعث می‌شود باتری ماشین از کار بیفتد خطای انسانی است. شاید راننده پس از خاموش کردن خودرو فراموش کند چراغ‌ها را نیز خاموش کند یا حتی سیستم صوتی همچنان فعال مانده باشد که مجموع این عوامل می‌تواند باعث شود باتری ماشین بخوابد. به این ترتیب بخش اعظم انرژی باتری در زمان استارت زدن مصرف خواهد شد اما آلترناتور که برق را به باتری می‌رساند زمان کافی برای شارژ کامل آن را نخواهد داشت.
عمر باتری
اگر باتری ماشین خوابید حتماً به نگاهی به تاریخ تولید و طول عمر آن داشته باشید. اکثر باتری‌ها از سرب اسید استفاده می‌کنند و داخل خانه‌های مخصوص داخل باتری محلولی شامل سولفوریک اسید و سرب بکار می‌رود. با افزایش سن خودرو فرایندی طبیعی در باتری به نام سولفاته شدن رخ می‌دهد. این امر باعث کاهش توانایی باتری در تأمین برق سیستم‌های مختلف وسیله نقلیه می‌شود. اگر باتری خودروی شما بین ۲ تا ۵ سال کار کرده باشد به احتمال زیاد باید به فکر یک باتری نو باشید.
خرابی باتری
گاهی اوقات وجود خرابی در خود باتری می‌تواند سبب از کار افتادنش شود. درصورتی‌که این اتفاق چندین بار رخ دهد یا با وجود نو بودن باتری بازهم شاهد از خوابیدن آن باشید حتماً باید نزد یک مکانیک خبره مراجعه نمایید تا خرابی خود باتری یا دیگر بخش‌های خودرو را تشخیص دهد.
سیستم شارژ وسیله نقلیه
گاهی اوقات باتری از کار افتاده شاید مقصر نباشد بلکه سیستم شارژ خودرو باعث خوابیدن باتری شود. اگر در زمان رانندگی چراغ هشدار باتری در پشت آمپرها روشن شود احتمالاً عیبی در سیستم شارژ وجود دارد. برای بررسی مواردی همچون آلترناتور، تسمه دینام، کابل و ترمینال باتری و… باید به یک مکانیک و باتری‌ساز ماهر مراجعه نمایید.
خوردگی قطب‌های باتری
یکی دیگر از دلایل احتمالی خوابیدن باتری می‌تواند خوردگی قطب‌ها باشد. ترمینال یا قطب باتری محل اتصال آن به سیستم شارژ خودروست و با گذشت زمان خوردگی در آن رخ می‌دهد که به‌صورت مواد سفید رنگ بین کابل‌ها و قطب‌ها پدیدار می‌شود. این امر باعث کاهش جریان برق در خودرو خواهد شد هرچند می‌توان با استفاده از یک برس سیمی این مواد را پاک کرد. البته اگر این مواد مکرراً روی قطب‌های باتری ظاهر می‌شوند احتمالاً مشکلی در خود باتری، کابل‌ها یا قطب‌ها وجود دارد.
اگر باتری ماشین خوابید چه کنیم؟
اگر دید باتری ماشین خوابید بهترین راه استفاده از باتری خودروی دیگر برای روشن کردن آن است. البته می‌توان از جامپ استارتر خودرو نیز استفاده کرد که در واقع پاور بانکی برای وسایل نقلیه محسوب می‌شود. در ادامه نکات مهم برای شارژ کامل باتری ماشین با استفاده از باتری خودروی دیگر را خدمت شما عزیزان تقدیم می‌کنیم:
بررسی کابل‌ها
مطمئن شوید کابل‌های اتصال تمیز هستند و هیچ‌گونه خوردگی و پارگی روی آن‌ها وجود ندارد.
خاموش کردن هر دو خودرو
مطمئن شوید هر دو خودرو خاموش هستند و گیربکس در دنده قرار داشته و ترمزدستی کشیده شده است.
اتصال کابل قرمز به قطب مثبت باتری
کابل قرمز را به قطب مثبت باتری از کار افتاده متصل کنید. قطب مثبت باتری وسایل نقلیه با علامت مثبت مشخص می‌شود و معمولاً یک درپوش پلاستیکی قرمز رنگ روی آن وجود دارد.
اتصال کابل قرمز و مشکی به باتری خودروی دوم
این بار سر دیگر کابل را به باتری خودروی سالم متصل کنید و سپس کابل مشکی را به قطب منفی همین باتری وصل نمایید. قطب منفی باتری ماشین نیز با علامت منفی مشخص می‌شود.
تکمیل اتصال کابل‌ها
نهایتاً کابل مشکی باقی مانده را باید برای تکمیل جریان شارژ باتری وصل کنید اما دقت داشته باشید بجای اتصال این کابل مشکی به قطب منفی باتری از کار افتاده باید یک سطح فلزی رنگ نشده در خودرو پیدا کنید. این محل فلزی نباید به باتری نزدیک باشد و دلیل آن نیز کمک به جریان برق و جلوگیری از جرقه زدن و انفجار باتری است.
بررسی دوباره
فرایند روشن کردن باتری خوابیده ماشین امری حساس است و به همین خاطر باید دوباره اتصالات کابل‌ها و قطب‌های هر دو باتری را بررسی نمایید.
روشن کردن خودرو
ابتدا خودروی دارای باتری سالم را روشن کنید و اجازه دهید چند دقیقه‌ای کار کند. سپس می‌توانید خودروی دارای باتری خوابیده را استارت بزنید. اگر خودرو در ابتدا استارت نخورد اتصالات و کابل‌ها را بررسی کرده و چند دقیقه‌ای صبر کنید تا جریان برق بین دو باتری ادامه یابد. برای استارت زدن خودروی دوم بین ۳ تا ۵ دقیقه زمان لازم خواهد بود.
کارکرد درجای خودرو
علیرغم استارت خوردن خودروی دوم باید دانست باتری آن همچنان انرژی کمی دارد و بنابراین باید بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه کار کند. همچنین در این مدت نباید از سیستم‌های برقی همچون سیستم صوتی یا شارژر گوشی استفاده کرد چراکه باعث خالی شدن باتری ماشین می‌شود.
چگونه باتری درستی را برای ماشین انتخاب کنیم؟
باتری ماشین یکی از مهم‌ترین قطعات سیستم برقی آن است و بنابراین انتخاب گزینه درست امری حیاتی خواهد بود. البته باید دانست باتری‌های تولیدی در سراسر دنیا شبیه هم نیستند و انتخاب باتری مناسب خودرو امری گیج‌کننده خواهد بود؛ اما اگر بخواهیم یک باتری جدید برای وسیله نقلیه خود انتخاب کنیم چه نکاتی باید رعایت شوند؟
-
به ابعاد باتری انتخابی و محل قرارگیری آن در محفظه پیشرانه دقت داشته باشید چراکه ابعاد باتری‌ها متفاوت است.
-
باتری‌ای را انتخاب کنید که توانایی لازم در تأمین برق سیستم‌های گوناگون خودرو را داشته باشد. برای اطلاع از ویژگی‌های باتری خودروی خود می‌توانید دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید تا با اطلاع از مواردی همچون آمپراژ و ظرفیت آن خرید خوبی داشته باشید.
-
اگر در مناطقی با آب‌وهوای سرد زندگی می‌کنید حتماً در انتخاب باتری مناسب این مناطق دقت کنید چراکه معمولاً کارایی باتری‌ها در هوای سرد کاهش می‌یابد.
اگر باتری ماشین خوابید چگونه آن را تعویض کنیم؟
اگرچه شما همیشه می‌توانید باتری از کار افتاده را با مراجعه به مکانیک تعویض کنید اما این کار به راحتی در خانه نیز امکان‌پذیر است. درصورتی‌که تصمیم دارید خودتان باتری خوابیده ماشین را تعویض کنید می‌بایست موارد ایمنی زیر را رعایت نمایید:
-
خواندن دفترچه راهنمای خودرو
قبل از خرید باتری خودروی خود حتماً باید دفترچه راهنمای آن را مطالعه نمایید تا از مشخصات باتری مناسب وسیله نقلیه آگاهی پیدا کنید.
حتماً قبل از تعویض باتری ماشین نکات ایمنی همچون پوشیدن دستکش و عینک ایمنی را رعایت نمایید چراکه تماس اسید باتری با پوست و چشم‌ها بسیار خطرناک خواهد بود.
-
رعایت ترتیب جدا کردن قطب باتری
همیشه در ابتدا قطب منفی و سپس قطب مثبت باتری ماشین را جدا نمایید.
-
عدم برخورد اشیای فلزی با قطب باتری
هرگز اجازه ندهید اشیا و ابزارهای فلزی با قطب‌های باتری اتصال پیدا کنند.
هرگز در زمان تعویض باتری و در نزدیکی آن سیگار نکشید و مطمئن شوید هیچ‌گونه جرقه‌ای نیز وجود ندارد چراکه احتمال وقوع انفجار در باتری افزایش خواهد یافت.
مراحل تعویض باتری ماشین
مرحله اول: مطمئن شوید خودرو خاموش است. شاید این موضوعی بدیهی به نظر برسد اما اهمیت زیادی دارد.
مرحله دوم: با استفاده از آچار مخصوص قطب منفی باتری را جدا کنید. اگر خوردگی زیادی در این بخش وجود دارد می‌توانید با استفاده از برس یا آب مواد یاد شده را پاک کرده و سپس قطب منفی را جدا کنید.
مرحله سوم: فرایند جدا کردن قطب منفی باتری را برای قطب مثبت نیز تکرار کنید. همان‌طور که گفته شد قطب مثبت زیر درپوش پلاستیکی قرمز رنگی پوشانده شده است.
مرحله چهارم: پیچ و مهره‌های نگه‌دارنده باتری در محل خود را باز کنید. معمولاً باتری به وسیله میله‌ای فلزی در جای خود محکم می‌شود که آن را نیز باید جدا کنید.
مرحله پنجم: باتری از کار افتاده ماشین را از جای خود بیرون بیاورید.
مرحله ششم: محل باتری را کاملاً تمیز نمایید. اگر خوردگی و آلودگی زیادی در محل قرارگیری باتری وجود دارد شاید به مواد مخصوصی جهت پاک کردن آن‌ها نیاز داشته باشید.
مرحله هفتم: باتری جدید را در فضای خود قرار دهید و پیچ و مهره‌های نگه‌دارنده آن را ببندید. مطمئن شوید باتری در جای خود تکان نمی‌خورد.
مرحله هشتم: پس از نصب باتری ابتدا قطب مثبت را متصل کنید.
مرحله نهم: سپس نوبت به وصل کردن قطب منفی باتری می‌رسد. مطمئن شوید کابل‌ها به خوبی با باتری اتصال دارند.
مرحله دهم: تمامی اتصالات را مجدداً بررسی کنید. دقت داشته باشید لقی باتری در جای خود می‌تواند مشکلاتی در پی داشته باشد.
مرحله پایانی: دقت داشته باشید که باتری وسایل نقلیه بسیار اسیدی هستند و بنابراین نمی‌توان آن‌ها را در طبیعت رها کرد. به همین خاطر باید باتری را به‌صورت اصولی بازیافت نمود. اکثر فروشندگان باتری خودرو در عوض دریافت باتری از کار افتاده و با دریافت مابه‌التفاوت، باتری نو را در اختیار خریداران قرار می‌دهند.