همواره در همه خیابانها و جادهها وسایلی هست که حتی از حدود سرعت تعیین شده، بنا به هر علتی کندتر حرکت میکنند مثل دوچرخهها، موتورسیکلتها و... و یا وسایلی که قصد گردش دارند سرعت خود را کندتر کردهاند. هرگز تا حصول اطمینان از بیخطر بودن سبقت، چه برای خود و چه برای دیگران یا اگر از زنجیر چرخ در سطوح برفی استفاده میکنید و یا برای سبقت اندکی شک دارید، سبقت نگیرید.
خطوط حرکت: برای نظم بخشیدن به رفت و آمد خودروها و پیشگیری از برخورد و تصادف آنان با یکدیگر، بزرگراهها، آزاد راهها و خیابانهای عریض را خط کشی میکنند تا وسایل نقلیه از میان این خطوط عبور کنند و مزاحم رفت و آمد بقیه خودروها نشوند.
با این حال برخی از رانندگان ترجیح میدهند از روی این خطوط بگذرند و لحظه به لحظه نیز مسیر خود را عوض کنند! به این معنا که یک باره تصمیم میگیرند از سمت دیگری حرکت کنند و دوباره به جای اولشان بازگردند. به این رانندگان عزیز توصیه میشود هنگام رانندگی، مسیر حرکت خود را حفظ نمایند، با این کار هم خودشان سریعتر و به سلامت به مقصد رسیده و هم سایر رانندگان بدون دغدغه خاطر به مسیرشان ادامه میدهند. بدون آنکه نیازی به انجام مانورهای خطرناک و دردسرآفرین باشد.
برابر ماده ۱۱۹ در راههایی که خطکشی شده وسایل نقلیه باید در مسیر بین خطوط حرکت کنند و از آن خارج نشوند و در صورت نیاز به خروج و تغییر مسیر حرکت، احتیاط کامل را نموده و اقدام به سبقت کنند. در راههایی که خطکشی ندارند هرگونه تغییر مسیر حرکت به چپ و راست ممنوع است مگر با رعایت احتیاط و دادن علامت و رعایت حق تقدم عبور وسایل نقلیه هم مسیر و مجاور. همچنین انحراف و تجاوز وسایل نقلیه به مسیر مقابل (مخالف) ممنوع است، مگر در مورد سبقت مجاز و با رعایت ضوابط سبقت.
مراحل لازم برای سبقت بیخطر عبارتند از:
۱- ابتدا با در نظر گرفتن همهی جوانب در آزاد راهها و بزرگراهها و جادههای دو طرفه و یک طرفه وخیابانها
الف- منطقهی ممنوعه نباشد (موارد صفحهی ۳۴ کتاب آموزش جامع قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی)
ب- خط ممتد نباشد
ج- از روبرو و پشت سر اتومبیلی در حرکت نباشد و با کنترل پشت سر از آینهها و کنترل نقاط کور دو طرف اتومبیل چراغ راهنمای سمت چپ را بزنید و با دادن علامت (روز بوسیلهی بوق و شب بوسیلهی چراغ دادن) رانندهای را که قصد سبقت دارید آگاه سازید.
۲- بعد از زدن چراغ راهنمای سمت چپ، تغییر خط دهید و بر سرعت خود بیفزایید (تجاوز از سرعت مجاز و مطمئنه ممنوع میباشد) و هنگامی که فاصله طولی مناسب را با وسیله نقلیه حفظ کردید (رویت چراغ های بزرگ وسیله نقلیه از آیینه وسط خودرو) با زدن چراغ راهنمای سمت راست به شکل اریب و با یک زاویهی کم به لاین قبلی تغییر مسیر دهید. در این هنگام حتماً مطمئن شوید راننده مذکور از تصمیم شما مطلع شده است و هرگز به طور ناگهانی در جلوی آن قرار نگیرید.
۳- هنگام سبقت به دوچرخهها و سایر وسایل نقلیه کوچکی که در جلوی وسیلهای که قصد سبقت از آن را دارید و ممکن است از دید شما پنهان باشند، توجه کنید همچنین ممکن است هنگام سبقت وسایل نقلیه جلویی شما، قصد گردش به چپ داشته باشند و یا اینکه عابران پیاده قصد ورود به عرض خیابان را داشته باشند.
۴- اگر وسیله نقلیهای که در حال سبقت از آن هستید، به طور ناگهانی سرعت خود را زیاد کرد با او مسابقه نگذارید باید سرعت خود را کم کنید و به جای قبلی خود برگردید. هنگامی که وسیلهای در حال سبقت از خودروی شما است، هرگز سعی بر اضافه کردن سرعت خود نکنید.
۵- هرگز در گذرگاه عابر پیاده سبقت نگیرید. اگر میخواهید از وسیلهای که پارک شده است سبقت بگیرید، مراقب سرنشینانی که ممکن است بطور ناگهانی درب اتومبیل را باز کنند و یا عابران پیادهای که از جلوی ماشین بیرون بیایند باشید. در بسیاری از جادهها که سرعت تعیین شده زیاد است و در هر جهت ۲ یا ۳ لاین و بیشتر وجود دارد، لاین سمت چپ، لاین مخصوص سبقت است. بنابراین، اگر قصد سبقت ندارید و در این لاین حرکت میکنید، در اولین فرصت ضمن رعایت شرایط قانونی، به لاین سمت راست تغییر مسیر دهید.
در ضمن وقتی که از اتومبیلهای بزرگ میخواهید سبقت بگیرید دقت کنید فاصله طولی با این گونه اتومبیلهای طویل را بیشتر کنید تا میدان دید شما بیشتر شده و راحتتر و ایمنتر بتوانید از اینگونه اتومبیلها سبقت بگیرید.
رانندگی حق همه کسانی است که قوانین را رعایت میکنند و جاده و بزرگراه به شخص یا اشخاص معینی تعلق ندارد. همه میخواهند سالم به مقصد برسند و از سفر خود لذت ببرند. راندن در جادهها متناسب با نوع وسیله نقلیه متفاوت است. سرعت و شتاب برخی خودروها نسبت به سایر وسایل نقلیه بالاتر بوده و به تبع آن میل رانندگان آنها به تند راندن نیز افزایش مییابد.
برای جادهها و آزادراهها و بزرگراهها هم حداقل و حداکثر سرعت در نظر گرفته شده است بنابراین با وجود چنین شرایطی سبقت امری اجتنابناپذیر در رانندگی به حساب میآید. اگر ۱% احساس میکنید فاصله برای سبقت کافی نیست اقدام به سبقت نکنید حتی اگر مجبور باشید یک مسیر طولانی پشت سر اتومبیلی حرکت کنید چرا که سبقت نابجا یعنی تصادف مرگبار پس نتیجه میگیریم همیشه از سرعت نابجا و سبقت نابجا پرهیز کنید.
در قوانین رانندگی همهی خودروها باید در خط عبوری خود حرکت کنند و بین خطوط برانند اما آنگاه که نیاز به سبقت باشد باید به نوع خطوط جاده، بزرگراه و آزادراه، ممتد یا بریده بریده بودن، و موقعیت خودروهای مجاور در بزرگراهها یا آزادراهها و مقابل در جادهها توجه کنند و با روشن کردن چراغ راهنما و رعایت احتیاط، اقدام به سبقت کنند.
سبقت گرفتن در موارد زیر ممنوع است:
۱- در نقاطی که با نصب علایم ویژه سبقت گرفتن ممنوع اعلام شده باشد.
۲- هنگامی که وسیله نقلیهای در فاصلهای نزدیک و غیر ایمن از روبرو در حال حرکت باشد.
۳- از ۵۰ متر مانده به پیچها تا ۵۰ متر پس از آن یا در تقاطع راهها یا تقاطع راهآهن، مگر آنکه به وسیلهی علایم سبقت مجاز شناخته شده باشد.
۴- در سر پیچهای تند و سربالایی که میدان دید راننده کم است.
۵- هنگامی که روشنایی و میدان دید به هر علتی کافی نباشد.
۶- سبقت گرفتن از وسیلهی نقلیهای که خودش در حال سبقت گرفتن باشد، مگر در راهی که بدلیل وجود سه خط عبور یا بیشتر، این عمل مجاز باشد.
۷- برای اتوبوسها و کامیونها در معابر شهری.
۸- از ۱۰۰ متر مانده به ورودی تونلها و پلها تا انتهای آنها، مگر آنکه به وسیله علایم، سبقت مجاز شناخته شده باشد.